![the Open Siddur Project [logo]](https://opensiddur.org/wp-content/uploads/2018/09/Open-Siddur-Project-Logo-2016.svg){kind=logo}
Contributor(s):
Shared on:
Categories:
Tags:
TOGGLE COLUMNS (on/off):ADJUST COLUMN POSITIONS: select the column header cell and drag it where you want. show me!COPY INDIVIDUAL COLUMN(S): use CopyTables, a browser extension.
| Source (Yiddish) | Translation (English) |
|---|---|
אֵל מֶלֶךְ יָחִיד שַׁלִיט בְּעוֹלָמוֹ, אײנציגער קעניג דער װאָס געװעלטיגט אױף די גאנצע װעלט, מיר קומען יעצט בּענטשן און הײליגן דעם חוֹדֶשׁ כִּסְלֵו, װאָס אין דעם חוֹדֶשׁ האָט אונזער מוטער לֵאָה איר ערשטן זון רְאוּבֵן געבּארן (דעם פערצענטן טאג אין חוֹדֶשׁ). |
To the one and only King who rules over the entire cosmos: We come now to bless and sanctify the month of Kislev. In this month (on the fourteenth day), our mother Leah gave birth to her firstborn son Reuven. |
רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, דו טוסט דערהױבּן אלע נידעריגע, און טוסט בּאגליקען די אומגליקליכע, דערמאָן אונז דעם זְכוּת פון אונזער מוטער לֵאָה, װאָס זי האָט פיל טרערן פארגאָסן, זי זאָל אין דעם גוֹרָל פון עֵשָׂו ניט פאלן. דעמאָלט פלעגט מען זאָגן, יִצְחָק האָט צװײ זין, דער עלטערער איז עֵשָׂו און דער אינגערער איז יַעֲקֹב, און לָבָן האָט צװײ טעכטער, די עלטערע לֵאָה און די אינגערע רָחֵל, געװיס װעט לֵאָה פאלן אין דעם גוֹרָל פון עֵשָׂו הָרָשָׁע, און רָחֵל װעט פאלן אין דעם גוֹרָל פון יַעֲקֹב. דרום פלעגט אונזער מוטער לֵאָה װײנען און קלאָגן, און דו גאָט האָסט איר מַזָּל דערהױבּן, און זי איז צו יַעֲקֹב גענומען געװאָרן, און האָט אין דעם חוֹדֶשׁ כִּסְלֵו איר ערשטן זון רְאוּבֵן געבּאָרן. |
Master of the Cosmos, you raise all those that are lowly, and you make successful the unfortunate. Remember us in the merit of our mother Leah, who shed many tears that she not fall into the lot of Esav. People would say, “Yitsḥak has two sons; the elder is Esav, and the younger is Yaakov. Lavan has two daughters, the elder Leah and the younger one Raḥel. It is certain that Leah will fall into the lot of the wicked Esav, and Raḥel to the lot of Yaakov.” Therefore our mother Leah cried and wept. And you God raised her constellation and she was taken to Yaakov, to whom she bore her first-born son, Reuven, this month of Kislev. |
טרײע מוטער לֵאָה, שטעל זיך פאר דעם כִּסֵא הַכָּבוֹד בּעטן פאר דײַנע קינדער, און אױך פאר מיר דײַן טאָכטער [פלונית בת פלונית], אז איך און מײַן מאן זאָלן זוֹכֶה זײַן מְגַדֵל צו זײַן אונזערע קינדערלאך, און אונזערע טעכטער זאָלן חָלִילָה ניט ארײַנפאלן אין דעם גוֹרָל פון מאנען רְשָׁעִים, און עס זאָל דערהױבּן װערן דער מַזָּל פון אונזער פַּרְנָסָה, אז מיר זאָלן זײ קענען געבּען גוטע און פרומע מאנען, און אז זײ זאָלן גוטע און פרומע קינדער האָבּן, אָמֵן. |
Dear mother Leah, stand before the Resplendent Throne and plead for your children and also for me your daughter (___daughter of___) that I and my husband should merit to raise our children, and that our daughters not fall to the lot of wicked men. Let us be fortunate in our livelihood so that we may be able to give them good and religious men and let them have good and religious children. Amen. |
אַתָּה הָאֵל עוֹשֶׂה פְלָאוֹת, דו גאָט װאָס דו טוסט װאונדער אלע צײַט, מיר קומען פאר דיר יעצט בענטשן און הײליגן דעם חוֹדֶשׁ כִּסְלֵו, װאָס דו האָסט אין דעם חוֹדֶשׁ געטאָן גרױסע װאונדער, אין די טעג פון מַתִּתְיָהוּ כֹּהֵן גָדוֹל חַשְׁמוֹנָאִי מיט זײַנע קינדער, װען אַנְטִיוֹכוּס הָרָשָׁע איז אױפגעשטאנען אױף דײַן פאָלק יִשְׂרָאֵל, צו מאכן זײ פארגעסן דײַן הײליגע תּוֹרָה, און אראָפּפירן זײ פון אידישע װעג׃ |
El who does wonders, we come before you now to bless and sanctify the month of Kislev, in which, in the days of Matityahu the Kohen Gadol, the Ḥasmonean and his children, you did great wonders, when the wicked Antiokhus arose up against your nation Yisra’el, to make them forsake your holy Torah, and to lead them away from the Jewish path. |
ער האָט ארױסגעגעבּן גרױסע גְזֵרוֹת אױף אידן, זײ זאָלן ניט מל זײַן זײערע קינדער, און ניט היטן קײן שַׁבָּת, און פירן א טְרֵיפָה קיך, און האָבּן ארײַנגעשטעלט זײערע געצן־בּילדער אין בֵּית הַמִקְדָשׁ און מְטַמֵא געװען אלע הײליגע כֵּלִים מיט אלע בּױמלען פון הֵיכָל, איז אידן דאן געװען פינסטער און בּיטער, און דו מיט דײַן גרױס רַחֲמָנוּת בּיסטו זײ געקומען צו הילף און האָסט איבּערגעגעבּן די גרױסע מַחֲנֶה־העלדן פון אַנְטִיוֹכוּס אין די הענט פון די שװאכע אידן, װאָס זײַנען געװען אױסגעמאטערט פון ניט פארזוכן א לאנגע צײַט אלע פיל פלײסיגע װאסער (װײל זײ האבן קײן טריפות ניט געװאלט עסן). נאָכהער, פיר און צװאנציג טעג אין כִּסְלֵו, זײַנען אידן ארײַן אין בֵּית הַמִקְדָשׁ און ארױסגעװאָרפן די געצן־בּילדער מיט די טוּמְאוֹת און האָבּן אלץ מְטַהֵר געװען און אָנגעפאנגן טאָן די עֲבוֹדָה בִּקְדוּשָׁה. װי זײ זײַנען געקומען פארנאכט אָנצינדן די מְנוֹרָה האָבּן זײ ניט געפונען קײן שֶׁמֶן טָהוֹר (רײנע כשר׳ע בױמל) נאָר אײן קריגעלע װאָס איז געװען פארזיגלט מיט די חֲתִימָה פון כֹּהֵן גָדוֹל; עס איז אָבּער געװען אָנצוגיסן אין די מְנוֹרָה נאָר אױף אײן נאכט. האָסטו געטאָן א נֵס אז דער קלײנע קריגעלע איז געװאָרן װי א קװאל און האָט געגעבּן פון זיך בּױמל אױף גאנצע אכט טעג בּיז מען האָט געבּראכט פון גאנץ װײַט שֶׁמֶן טָהוֹר. |
He enacted harsh decrees upon the Jews, and did not allow them to circumcise their children or to observe the Shabbat or Kashrut. They placed into the Holy Temple a likeness of their gods and defiled the holy vessels and the oil of the sanctuary. It was dark and bitter for the Jews, but you with your great mercy, came to their aid and gave the heroes of Antiokhus’s camp into the hands of the Jews, who were weakened from not eating even a spoon of fleishig broth for a long time (as they didn’t want to eat any non-kosher food). After the 24th day of Kislev the Jews went into the Holy Temple and threw out the idols and all the impurities and cleansed everything and started the daily services in holiness. When they came to light the menorah that night they found no pure olive oil. Only one small cruse still had the seal of the Kohen Gadol, enough for only one night. You performed a miracle from that small cruse of oil for it became as a well and gave oil for eight days till pure oil could be brought from afar. |
דער נֵס איז געװען צו װײַזן די חֲבִיבוּת, װי װײַט הַשֵׁם יִתְבָּרֵךְ האָט ליבּ אידן בְּעֵת זײ זײַנען מוֹסֵר נֶפֶשׁ צו היטן די תּוֹרָה, אזױ אױך ליבּער גאָט זאָלסטו ערװעקן דײַן רַחֲמָנוּת צו טאָן מיט אונז נִסִים וְנִפְלָאוֹת, מיר זאָלן קענען היטן דײַן תּוֹרָה מיט א פרײלעכע הארץ, און זאָלסט דערלײַכטן אונזער מַזָּל אין דעם חוֹדֶשׁ מיט געזונט און פַּרְנָסָה, און מיר זאָלן זוֹכֶה זײַן צו צינדן ליכט אין בֵּית הַמִקְדָשׁ בִּמְהֵרָה בְיָמֵינוּ אָמֵן. |
This miracle shows how far-reaching is the love that Hashem be blessed, has for Jews when they observe the Torah. So too, dear God, awaken your mercy to do miracles and wonders with us. We should be able to keep your Torah with a happy heart. You should illuminate our constellation in this month with health and sustenance, and allow us the merit to kindle lights in the Holy Temple, speedily in our days. Amen. |
To the best of my ability, this is a faithful transcription of the תְּחִנָה לְשַׁבָּת מְבָרְכִים רֹאשׁ חוֺדֶשׁ כִּסְלֵו (“Tkhine for Shabbat Mevorkhim Rosh Ḥodesh Kislev”) which appeared in תחנות מקרא קודש (Teḥinot Miqra Ḳodesh, Widow and Brothers Romm, Vilna 1877). English translation adapted slightly from Techinas: A Voice from the Heart “As Only A Woman Can Pray” by Rivka Zakutinsky (Aura Press, 1992). –A.N. Varady
Source
“תְּחִנָה לְשַׁבָּת מְבָרְכִים רֹאשׁ חוֹדֶשׁ כִּסְלֵו | Tkhine for Shabbat Mevorkhim Rosh Ḥodesh Kislev (1877)” is shared through the Open Siddur Project with a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International copyleft license.
Aharon N. Varady (editing/transcription)
The traditional reason given for the eight days of Hanuka, of the ner tamid’s one-day supply lasting miraculously for eight days, is familiar to all of us from childhood as the explanation of Hanuka. A very appealing story in the heder. But it was invented about 500 years after the events of the first Hanuka. The real, and contemporary, explanation of the eight days is to be found in the Books of Maccabees. The Temple had been polluted, pigs had been sacrificed there, with images of heathen gods, etc. To clear all that and re-sanctify and rededicate (= ‘Hanuka’) took some long time, through the autumn to the beginning of winter. So it had not been possible to celebrate Sukkot. So an eight-day festival was proclaimed to compensate for missing Sukkot.
As is well known, the rabbis did not like the Hasmoneans, whose claim to the high priesthood was dubious. And later as Pharisees the rabbis were very opposed to the Saducees. So the books of the Maccabees were excluded from the canon of the T’nakh. But the celebration of Hanuka, a hasmonean event, was too well established among the people. So by the time of the Talmud, the rabbis, still half-hearted about the festival, adopted a more acceptable explanation for its observance, the eight-day miracle. The original reason for the eight days, clear from the Books of the Maccabees, was suppressed. Those books’ originals were not preserved, are lost and only survive in translation.
I think it important that we keep a historical approach to these events, to see the reality, in all periods, behind the legends. It in no way detracts from the real miracle, of Jewish survival, and constancy. ‘Hanuka’ is every day not just eight, a re-dedication.